Τελ Αβίβ

Πόλη (317.800 κάτ.) του Ισραήλ, πρωτεύουσα του διαμερίσματος Τελ Αβίβ (170 τ. χλμ.) που αποτελείται από την ένωση των πόλεων Γιάφα (Ιόππης) και Τελ Αβίβ. Η Γιάφα, που βρίσκεται στη βραχώδη προεξοχή της Ανατολικής Μεσογείου και θεωρείται τώρα προάστιο του T.A. είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου· είχε στιγμές ευημερίας, τις οποίες διαδέχονταν βαθιές κρίσεις και η ιστορία της αντικατοπτρίζει την ιστορία του εβραϊκού κόσμου και της Παλαιστίνης, από την κατάκτηση της Γης της Επαγγελίας έως τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, την αραβική και την τουρκική κυριαρχία. Καταλήφθηκε από τους χριστιανούς κατά την A’ Σταυροφορία (1099), αποτέλεσε μέρος του βασιλείου της Ιερουσαλήμ, αλλά περιήλθε και πάλι στους Άραβες το 1187. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. εγκαταστάθηκαν σε αυτήν ομάδες πρωτοπόρων Ισραηλιτών και ο πληθυσμός της έφτασε τους 100.000, αλλά περιορίστηκε και πάλι σε λίγες χιλιάδες ύστερα από τον πόλεμο μεταξύ Εβραίων και Αράβων (1948), κατά τον οποίο η πόλη καταστράφηκε σχεδόν εντελώς. Η ταχύτατη ανάπτυξη όμως του T.A. ευνόησε την οικονομική ανόρθωση της Γιάφας, που σήμερα είναι λουτρόπολη και βιομηχανικό κέντρο με ζωηρή διακίνηση εσπεριδοειδών τα οποία προορίζονται για εξαγωγή. To T.A. δημιουργήθηκε, όταν το 1909, χάρη σε μια ιδιωτική επιχείρηση, χτίστηκε ένα προάστιο (το Αχουζάτ Μπαγίτ) στα ΒΑ της Γιάφας προορισμένο ολόκληρο για τους Εβραίους. Η ανάπτυξή της υπήρξε ταχύτατη και έφτασε στο τέλος του B’ Παγκοσμίου πολέμου τους 200.000 κάτ., προπάντων Ισραηλίτες, οι οποίοι μετανάστευσαν από την Ευρώπη. Το 1923 η πόλη αποτελούσε χωριστό δήμο από τη Γιάφα, την οποία έμελλε να απορροφήσει το 1948. To T.A., που υπήρξε προσωρινή πρωτεύουσα, όταν ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, εκτείνεται κατά μήκος της θάλασσας στα Ν των εκβολών του ποταμού Γιαρκόν. Η ορθολογική πολεοδομική διαμόρφωσή της, μεσογειακού τύπου, υπήρξε έργο του Άγγλου Π. Τζέντες. Η οικονομία της πόλης βασίζεται στο εμπόριο, στη βιομηχανία γραφικών τεχνών (25 εκδοτικοί οίκοι, 120 τυπογραφεία ή λιθογραφεία), στη βιομηχανία υφαντουργίας, χημικών προϊόντων, ειδών διατροφής, ηλεκτρομηχανουργίας, κοσμηματοποιίας, βυρσοδεψίας, επεξεργασίας καπνού και στον τουρισμό. To T.A. έχει σημαντική φιλαρμονική ορχήστρα, μουσεία, πινακοθήκες, θέατρα και 300 συναγωγές. Γενικά, το T.A. προσφέρει την πληρέστερη θέα της σύγχρονης ζωής του Ισραήλ. Στη Γιάφα, όπου βρίσκεται το τζαμί Μαχμουντίγια, αρχαιολογικό μουσείο και αρχαία μονή των φραγκισκανών, παρουσιάζει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Στα περίχωρα βρίσκεται η λουτρόπολη Μπαθ Γιαμ και η Πετά Τικβά, η αρχαιότερη εβραϊκή μεταναστευτική αποικία. Προχωρώντας από το T.A. προς την Ιερουσαλήμ περνάμε από τη Λοδ (ορθόδοξος ναός του Aγίου Γεωργίου) και ύστερα από τη Ράμλα (Μεγάλο Τζαμί, αρχαίος ναός των Σταυροφόρων και ο Πύργος και το Λευκό Τζαμί). Με μια σύντομη παρέκκλιση μπορούμε να περάσουμε από το Εΐν Κερέμ (μονή των φραγκισκανών με το σπήλαιο του Aγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, την Κρήνη της Παναγίας, τον ρωμαιοκαθολικό ναό της Επίσκεψης – της Παναγίας στην Ελισάβετ) και από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο Χαδασά η συναγωγή, του οποίου στολίζεται με βιτρό του ζωγράφου Σαγκάλ. Η παραλία του Τελ Αβίβ. Άποψη της Τελ Αβίβ, της μεγαλύτερης πόλης του κράτους του Ισραήλ. Η πόλη δημιουργήθηκε το 1909 και γνώρισε οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη με γοργό ρυθμό. Μια οικοδομή με σαράντα ορόφους δεσπόζει στο κέντρο του Τελ Αβίβ. Η πόλη, που ήταν άλλοτε συνοικία της Γιάφας, υπήρξε πρωτεύουσα του Ισραήλ. Γλυπτό του Ισραηλινού γλύπτη Μπούκι Σβαρτζ στο Τελ Αβίβ. Αεροφωτογραφία του Τελ Αβίβ από δορυφόρο της ΝΑΣΑ (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov).